عەرووزی کوردی نووسینی نووری فارس حەمەخان

عەرووزی کوردی
نووسینی نووری فارس حەمەخان
بڵاوکردنەوەی ئاراس هەولێر
چاپی یەکەم ٢٠٠٤

مامۆستا نوری فارس حمە خان حەسەن :
ناوی تەواوی نوری فارس حمەخان حەسەنە، لە تیرەی ڕۆغزایی جافە و لە گوندی (براییم ئاوا) ی سەر بە ناوچەی (قەرەداغ) لە ساڵی (١٩٣٥) لە دایک بووە.. سەرەتای خوێندنی لە گوندەی خۆیان لە خزمەت مامۆستا (مەلا موحەممەدی تاڵ) دا دەستی پێ کردووە، پاشان چۆتە دێی (قەڵاسوورە) و (سەرزەل) بۆ خزمەت (مەلا عەلی سەرزەل) و زۆرینەی کتێبەکانی وەک (ئەحمەدی) و (ئەساسی سەعادەت) و (ئەیشودە) و (عەقیدەی کوردی) تەواو کردووە. دواتر و لە ساڵی (١٩٤٧) ماڵیان دێتە گەڕەکی (چوارباخ) ی ناو شاری (سلێمانی) و دەچێتە حوجرەی مامۆستا (مەلا ئەحمەد گرگاشەیی) و پاشانیش دەچێتەخزمەت (مەلا شێخ موحەممەد قەڵا سوورەیی) و دواتر چۆتە عەربەت بۆ خزمەت (مەلا قادری) عەربەتی و پاش ماوەیەک دەگەرێتەوە ناو شاری (سلێمانی) بۆ حوجرەی مزگەوتی پیسکەندی و پاشانیش چوەتە حوجرەکەی مامۆستا (مەلا ڕەحیمی پەرخی) و پاش ئەوەش مودەتێ چۆتە ناوچەی (کۆڵیتان) و پاشانیش دوای گەڕانەوی بۆ شاری (سلێمانی) ڕوودەکاتە گوندی (پریس) و لەخرمەت شێخ (عەزیز پارەزانی) دا کە موستەعید بو لەخزمەت مامۆستا (مەلا عوسمان عبدالعزیز) دا خوێندوویەتی. پاشان مامۆستا گەڕاوەتەوە شاری (سلێمانی) و چۆتە مزگەوتی (خانەقای مەولانا) لەخزمەت مامۆستا (مەلا عبداللە) ی چروستانی و پاشانیش مودەتێ لە مزگەوتی (حاجی حان) بووە لەو کاتەدا مامۆستا مەلا عبدالکریمی بیارە لەوێ بووە، بەڵام ئەم لە خزمەت (مەلا فاتیح) و (کاکە حەمە) و (مەلا حسەین) ی خوشکەزایی مامۆستادا خوێندوویەتی و سەماعی دەرسەکانی مامۆستایشی کردووە جار جارێکیش دەرسیشی لە خزمەتدا خوێندووە. پاشان بۆ دواجار لە خزمەت مامۆستا (مەلا عبداللە چروستانی) ئەم کتێبانەی خوێندووە (موختەصەر) و (گەلەمبەوی بورهان) و (ڕیسالەی حیساب) و (تەهذیب). دوا قوناغیشی لە خزمەت مامۆستا (مەلا ئەسعەد مەحویدا بووە) و دوای خوێندنی (جمع الجوامع) و (گەلەمبەوی ئاداب) و بەشێک لە تەفسیری (بەیضاوی) دەخوێنێت و لە ساڵی (١٩٥٧) لەخزمەت مامۆستادا ئیجازەی عیلمی وەردەگرێ و تاقیکردنەوەی ئەوقاف دەکات و یەکەم دەبێ لەو تاقیکردنەوەدا بەڵام دوایی ساڵێک دەبێتە (ئیمام تابوور) بە پلەی ئەفسەر دادەمەزرێ. مامۆستا هەندێ لە زانایان و ناوداران و ئەدیب و شاعیرەکانیشی دیوەو لە مەجلیس هەندێکیاندا دانیشتووە وەک: (م. ملا باقر بالک، بێخود، قانع، پیرەمێرد، قازی خاڵ، مەلیک مەحمود، شێخ علائەدینی بیارە، هەژار، عبدالسلام عارف، عبدالکریم قاسم) شایانی باسە ناوبراو لە ژیانا ماوە و وە بەردەوام خەریکی خزمەت و نوسین و دەرس وتنەوەیە و چەندەها کەسی پێگەیاندووە و چەندەها نوسین و شەرحیاتی کتێبە دەگمەنەکانی کردووە وەکوو کتێبی (گلبوی آداب) و خاوەنی دیوانی شیعریەو کە لەبەر زۆری ناکرێ ئیشارەت بە نوسینەکان پێبکەین، ئەوەندەی بزانین مامۆستا وەڕگێری فەرموودەکانی حەزرەتەﷺ، زۆرینەی کتێبە فەرموودەکانی وەرگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی وەک خۆیی دەفەرموێ: نوری تا ماوە مەمنونی خوایە چوون تەرجومانی رەسول اللە یە.

هەندێک لە بە رهە مە کانی مامۆستا نوری
١- صحیح موسلیم وە ری گیراوە بۆ زمانی کوردی
٢- صحیح البخاری
٣ - اللؤلؤ و المرجان
٤ - بلوغ المرام
٥ - تاج الجامع للاصول
٦ - فقهی ئاسان
٧ - ریاض الصالحین
٨ - جمع الجوامع
٩ -(نداء من قلوب مکلومة الی علماء الشیعة الأفاضل)

داگرتنی كتێبه‌كه‌

_________________

منتدی إقرأ الثقافي على الفيسبوك

» بیرەوەری مێژوویی لە تێڕوانینی کوردیکی نەتەوەیی بەرامبەر بە شۆڕشی ئەیلوولی ١٩٦١ نووسینی تۆفیق نووری بەگ
» ڕێ وڕەسمی شین ولاوانەوەی کوردی نووسینی دکتۆرە شوکریە ڕەسووڵ
» لێکسیکۆڵۆژی زمانی کوردی نووسینی د. ئەوڕەحمانی حاجی مارف
» سەرەتایێک لە فیلۆلۆژی ی زمانی کوردی نووسینی محەممەد ئەمین هەورامانی
» وشەی زمانی کوردی نووسینی دکتۆر ئەوڕەحمانی حاجی مارف