منتدى إقرأ الثقافي
المواد المنشورة هنا لا تعبر بالضرورة عن رأي القائمين عليها
غايتنا رضى الله سبحانه, و هدفنا تثقيف الأمة الإسلامية بكل العلوم
منتدى إقرأ الثقافي
المواد المنشورة هنا لا تعبر بالضرورة عن رأي القائمين عليها
غايتنا رضى الله سبحانه, و هدفنا تثقيف الأمة الإسلامية بكل العلوم
منتدى إقرأ الثقافي
هل تريد التفاعل مع هذه المساهمة؟ كل ما عليك هو إنشاء حساب جديد ببضع خطوات أو تسجيل الدخول للمتابعة.

منتدى إقرأ الثقافي

منتدى ثقافي للكتب باللغات الكوردية, العربية, الفارسية و الإنجليزية
 
الرئيسيةالرئيسية  البوابةالبوابة  أحدث الصورأحدث الصور  المنشوراتالمنشورات  التسجيلالتسجيل  دخولدخول  

منتدى إقرأ الثقافي :: كتێبخانه‌ی كوردی - المكتبة الكوردیة :: شیعر - شاعران - دیوانی شاعیران
 

 دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی

اذهب الى الأسفل 
2 مشترك
كاتب الموضوعرسالة
ابو علي الكردي
المدير
ابو علي الكردي


عدد المساهمات : 11825
تاريخ التسجيل : 01/09/2013
العمر : 63
الموقع : أربيل

دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی Empty
مُساهمةموضوع: دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی   دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی I_icon_minitimeالخميس يوليو 07, 2016 9:44 pm
دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی Auoy10


دیوانی صه‌یدی
1199-1265 ی كۆچی
كۆكردنه‌وه‌ و ئاماده‌كردنی: محمد أمین كاردۆخی
به‌یارمه‌تی وه‌زاره‌تی كاروباری ژوورو له‌ چاپ دراوه‌
ساڵی چاپ 1971

به‌زمانی فارسی ئه‌م زانیاریانه‌م له‌سه‌ر شاعیر ده‌ست كه‌وت له‌ كتێبخانه‌ی ئه‌وین به‌ سوپاسه‌وه‌:
برگشا از رخت ای دلبر گلچهـــره نقـاب
حیف باشد چو تو ماهی شودش ابر نقـاب
بی رخت دیدة من اشـک فشاند به زمین                                                              
همچو باران بهـــاران که بریزد ز سحاب
بخت بد بین کــه به بیــدار مرا می دارد
همه شب تا که تو را دیده نبیند درخواب
ملا محمد سلیمان فرزند حاج سید محمود هورامی ملقب به «صیدی هورامی» به سال 1199 هجری قمری در هورامان متولد شد. همانگونه که در مورد بیشتر شاعران کرد با مشکل عدم وجود منابع و اطلاعات جامع روبه رو هستیم و متاسفانه تاریخ مدون و کاملاً معتبری در این زمینه موجود نمی باشد، در مورد صیدی نیز با این مشکل روبه رو بوده و حتی در مورد وی اختلافات بیشتر است.
آقای علاءالدین سجادی در کتاب «مێژووی ئه‌ده‌بی کۆردی» چاپ دوم سال 1970 صفحه 582 می نویسد: (ترجمه با تخلیص) « صیدی اورامی در حدود 1520 م زندگی می کرده و دیوان اشعارش در روستای رزاو موجود می باشد ». آقای محمدبهاءالدین در کتاب «پیرشالیاری زه‌رده‌شتی» چاپ سال 1968 صفحه 25 می نویسد: ( ترجمه با تخلیص) «نام صیدی هورامی سید محمد صادق پسر سید علی بوده» که او نیز همان تاریخ را از کتاب ماموستا سجادی گرفته و به شرح خود اضافه نموده است و برای (صیدی دوم) نیز نام «محمد لطیف» را انتخاب کرده است. آقای محمد صدیق صفی زاده (بووره‌که‌یی) در کتاب «مێژووی وێژه‌ی کوردی» چاپ سال 1375 جلد اول صفحه 400 می نویسد (ترجمه با تخلیص) «صیدی اورامی اول، درسالهای 850 تا 918 هجری قمری می زیسته، نام او سید محمد صادق بوده و در روستای رزاو سروآباد به دنیا آمده و در همانجا نیز به خاک سپرده شده است» و بعد از آن در صفحه 488 همان کتاب می نویسد (ترجمه با تخلیص) «صیدی هورامی دوم در سالهای 1189 تا 1271 هجری قمری می زیسته است» و نام وی و مکان زندگی اش را آنچنان که در مقدمه دیوان صیدی نوشته محمد امین کاردوخی آمده ذکر می کند.

سید عبدالحمید حیرت سجادی در کتاب «شاعران کرد پارسی گوی» چاپ 1364 سنندج صفحة 172 می نویسد «ملا سلیمان اورامی متخلص به صیدی در اوایل قرن یازده یا پیش تر می زیسته است. ناگفته نماند آقای محمد امین کاردوخی اشعار ملا سلیمان را که به لهجه اورامی قدیم است با اشعار سید محمد صیدی که از مردم نیمه دوم قرن سیزدهم است و دارای اشعار کردی اورامی به شیوه بیسارانی است و با اشعار ولی دیوانه و میرزا شفیع به هم آمیخته و همه را به نام ملا سلیمان به چاپ رسانیده است.!!»
در این میان فقط دو نفر اشعار صیدی را جمع آوری نموده و آن را به صورت دیوان چاپ کرده اند آقایان «محمد امین کاردوخی» و «عثمان محمد هورامی» که سالهای زیادی از عمر خود را صرف جمع آوری اشعار صیدی نموده و در این راه به تحقیقات عمده ای پرداخته اند و چنانکه آقای کاردوخی در مقدمه دیوان اشعار صیدی هورامی می نویسد 27 سال در خصوص جمع آوری اشعار صیدی کار کرده و چندین بار به شهر«اورامان تخت» و روستای «سه­رووپیری» مراجعه کرده است . ایشان معتقدند که صیدی یک نفر بوده که به دو لهجه اورامی کهن و اورامی جدید آشنا بوده و به هر دو لهجه شعر می گفته است. همانگونه که می بینید برخی از عالمان کردستان ایران بر این باورند که صیدی نام دو تن از شاعران هورامان بوده است که یکی از این دو بسیار قدیمی تر بوده و دیگری نیز چند قرن پس از او زیسته است. فاصله این دو تن را 500 سال ذکر کرده اند. البته باید خاطر نشان کرد که دلیل محکمی بر این ادعا وجود ندارد و تنها استدلال مربوط این است که برخی از اشعار صیدی به زبانی بسیار کهن تر از اشعار دیگر اویند و به همین دلیل این احتمال وجود دارد که این اشعار مربوط به فرد دیگری به همین نام باشند که در دوره ای قدیمی تر می زیسته است. آقای عثمان محمد هورامی در گفتاری تحت عنوان «صه‌یدی هه‌ورامی و چه‌ند لایه‌نێکی جیهانه‌که‌ی» که در ماهنامة «رامان» شماره103 صفحات 92 تا 98 به چاپ رسیده است ضمن تأیید نظر آقای کاردوخی به شبهات برخی از کسانی که صیدی را دو نفر دانسته اند پاسخ می دهد. با توجه به طولانی شدن بحث در این زمینه ما در اینجا از آوردن پاسخ به شبهات آقای عثمان محمد هورامی اجتناب می کنیم و تنها به ذکر این مطلب اکتفا می کنیم که برای وجود دو شاعر به نام صیدی دلایل محکم و متعبری وجود ندارد. علاقه مندان به تحقیق بیشتر در این زمینه می توانند با مراجعه به شماره 103 ماهنامه رامان و یا مقاله ای با عنوان «صیدی هورامی از نگاهی دیگر» در وبلاگ لانیشته مراجعه کنند. شایان ذکر است که ما در اینجا نوشته های آقای محمد امین کاردوخی را محور قرار داده ایم و قضاوت و تحقیق بیشتر بر عهده خوانندگان محترم است.
با وجود اینکه در زبان کردی تنها از «سین» استفاده می شود و حروف «ص، ث» مورد استفاده قرار نمی گیرند اما نام صیدی را در زبان کردی هم با صاد می نویسند و علت نیز به معنای کلمه صیدی (شکار- گرفتار در دام عشق) برمی گردد و این را از برخی از اشعار وی به آسانی می توان دریافت.
الهی صیدیم کن، صید جنت               اگرچه بار عصیان صد هزارم
و یا در شعر دیگری می گوید:
عه‌رزه‌ داشت به‌نده‌ی دڵ مه‌ند و ڕه‌نـجــوور
صه‌یدی دامی عه‌شق به‌ (صه‌یدی) مه‌شهــوور
جه‌ ژه‌هـــــــراوی عه‌شق شــــه‌ربه‌ت چه‌شیده‌
هـــــه‌رگێز شــــادی و زه‌وق به‌ چــه‌م نه‌دیده‌
وی علاوه بر اینکه عالم و شاعری توانا بود در زمینه طب نیز از اطلاعات و توانایی های بالایی برخوردار بوده است و نقل است که صیدی توانسته است از گل بنفشه و چند گیاه دیگر کوهستانی معجونی بسازد که در درمان بیماری تیفوس شدید کاربرد داشته است. از صیدی بیش از 1500 قطعه شعر به یادگار مانده است که غالباً به گویش هورامی کهن منطقه هورامان تخت اند.به طور کلی اشعار وی را می توان از نظر مضمون به سه قسمت تقسیم کرد:
الف) عارفانه
ب) عاشقانه
ج) اشعاری در توصیف طبیعت زیبای اورامان
از نظر زبان سرودن اشعار، چهار نوع شعر در دیوان اشعر وی به چشم می خورد: اورامی کهن، اورامی جدید، فارسی و ملمعاتی به زبانهای عربی، اورامی و فارسی. از نظر سبک سرودن اشعار نیز می توان اشعار وی را به دو گروه اصلی 1ـ مثنویات ده هجایی (که اکثراً به زبان اورامی جدید سروده شده اند) و 2ـ غزلیات (شامل غزلیاتی به اورامی کهن ، فارسی و ملمعات) تقسیم نمود. یکی از ملمعات بسیار زیبای وی در ادامه آمده است:
مرا دیشب
«مرا دیشب ز درد هجر» یارێ           «نه صبری ماند در دل نه قراری»
«گه آه از دل کشیدم، گاه ناله»            چه‌مه‌م ناراوه‌ تکێی، هه‌رسێ وارێ[1]
«اجل دیدم که بر بالین من بود»                    خه‌ریک بێ ساڵ و ئه‌مرو من ژومارێ[2]
دیا ڕوخسارمه‌نه‌، بڕیه‌ش ته‌مۆ من[3]                «نه در تن قوتی، نه اختیاری»
مه‌ژۆ بێ یاره‌، ژێواو تۆ مه‌حاڵۆ[4]             «به جان دادن رضایی،! گفتم آری»
گیۆنه‌ش مه‌ڵکه‌مووت، ساکێشه‌ صه‌یدی[5]     «که بی جانان نیاید جان به کاری!»
اشعار صیدی جملگی از عشق و زیبایی مناظر کوهستانی و باغ های هورامان و به طور کلی طبیعت منحصر به فرد این منطقه از کردستان در ایام گردش و شادی و به ویژه فصل های بهار و تابستان می گویند. عشق و زیبایی، مناظر زیبا و باغ های هورامان در ایام مختلف سال، رویش گل های چنور و سوره هراله، آبشارهای زیبا، صدای زیبای کبک، آسمان آبی، چشمه های زلال، سیاچمانه و صدای شمشال در کوهستان های هورامان و طبیعت بی نظیر این منطقه ذوق صیدی را صد چندان کرده و او را تبدیل به شاعری کرده اند که اشعار زیبایش را تا دنیا دنیاست بر سر زبان ها و در ترانه های هورامی خواهیم شنید. صیدی به ویژه نزد مردم هورامان از احترامی خاص برخوردار است. او را به راستی می توان استاد اشعار عاشقانه هورامی دانست.
آقای محمد امین کاردوخی نویسنده کتاب «دیوان صیدی» با اشاره به چند منبع معتبر[6] می نویسد: صیدی در روستای «خانه گا» از توابع پاوه متولد شده و نزد بسیاری از عالمان هورامان و اطراف «شاره زور» کسب فیض کرده است. چنان که پیداست آخرین استاد صیدی «ملا جلال خورمال» بوده و نزد وی اجازه علمی گرفته است. پس از اتمام تحصیلات صیدی به شهر هورامان تخت می رود، آنجا ازداواج می کند و به کارهای تدریس و باغداری مشغول می شود.
خانه صیدی در هورامان تخت واقع است و امروز نیز باقیست و همین سندی است بر این مدعا که دوران زندگی صیدی نباید بیشتر از 4 تا 5 قرن پیش بوده باشد. صیدی دو فرزند به نام های «ملا شریف» و «ملا محمود» به داشته است.
صیدی هورامی به سال 1265 هجری قمری وفات یافت و در شهر هورامان تخت به خاک سپرده شد. دیوان اشعار وی توسط «محمد امین کاردوخی» جمع آوری و در سال 1385 در سنندج به چاپ رسیده است.

منابع:
1-    کاردوخی، محمد امین، دیوان صیدی، سنندج/ 1385
2-    حبیبی، عبدالله، صیدی هورامی از نگاهی دیگر، وبلاگ لانیشته
گردآوری و تنظیم: مرتضی مرادی



داگرتنی ئه‌م دیوانه‌

_________________


عدل سابقا من قبل ابو علي الكردي في الأحد يوليو 04, 2021 10:41 am عدل 1 مرات
الرجوع الى أعلى الصفحة اذهب الى الأسفل
https://iqra.ahlamontada.com
ابو عبدالرحمن الكردي
مشرف
ابو عبدالرحمن الكردي


عدد المساهمات : 5013
تاريخ التسجيل : 03/09/2013
العمر : 48
الموقع : (أرض الله الواسعة)

دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی Empty
مُساهمةموضوع: رد: دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی   دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی I_icon_minitimeالجمعة فبراير 02, 2018 9:22 am
بارك الله فيكم
وجزاكم الله خيرا
واحسن الله اليكم
واعانكم الله ويسر امركم
كان الله لكم وكثر من امثالكم
ادام الله بقائكم علي الخير

_________________
دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی 30tl3wk

صفحة المنتدي علي الفيسبوك
الرجوع الى أعلى الصفحة اذهب الى الأسفل
 
دیوانی صه‌یدی - محمد امین كاردۆخی
الرجوع الى أعلى الصفحة 
صفحة 1 من اصل 1
 مواضيع مماثلة
-
» دیوانی ویساڵی - جمال محمد محمدامین
» دیوانی فایق بێكه‌س - محمد ی مه‌لا كریم
» دیوانی نه‌دیم ئاراس باوه‌ر محمد
» دیوانی مه‌حوی - مه‌لا عبدالكریم مدرس و محمد مه‌لا كه‌ریم
» دیوانی كوردی 2 به‌رگ - محمد مصطفی

صلاحيات هذا المنتدى:لاتستطيع الرد على المواضيع في هذا المنتدى
منتدى إقرأ الثقافي :: كتێبخانه‌ی كوردی - المكتبة الكوردیة :: شیعر - شاعران - دیوانی شاعیران-
انتقل الى: